2008/02/12

MENDIRIK ALTUENA

Everest munduko gailurrik altuena da, 8.844,43 metroko altuerarekin. Himalaian kokatua dago, Asian, eta Nepal eta Txina arteko muga zehazten du.
Nepalen Sagarmatha (zeruaren aitzina) izenez da ezaguna, Txinan, berriz, Chomolungma edo Qomolangma Feng (unibertsoaren ama) izenez. Everest izena jarri zitzaion mendi honi 1965. urtean, Sir George Everest koronel britainiarraren omenez. Topografo honek 1952an tontorraren altuera zehaztu zuen.

Everesta igotzeko bide nagusiak bi dira, hego-ekialdekoa Nepaletik abiatuz eta ipar-mendebaldekoa Tibetetik, ez hain ezagunak diren beste 13 bidez gain. Bi bide hauetatik hego-ekialdekoa teknikoki errazagoa da eta maizago erabiltzen da. Hillary eta Tenzingek 1953an erabilitakoa da. Hala ere, honen arrazoi nagusia politikoa izan zen, Tibeteko aldea atzerritarrei itxita egon baitzen 1949tik aurrera.

Saiakera gehienak apirilean eta maiatzean egiten dira, udako montzoia baino lehen. Garai honetan egoten den jet stream-aren aldaketa batek haizearen abiadura murrizten du. Montzoiaren ostean, irailean eta urrian ere saiakerak egiten dira, baina montzoiak pilatutako elurrak eskalada are zailago egiten du.
Ipar-mendebaldeko bidea honen oinarrizko kanpamendua Rongbuk glaziarean dago, 5180 metrora. Bigarren kanpamendura iristeko glaziarearen morrena igo behar da, Changtse (6100 metro inguru) mendiaren magalera iritsi arte. Hirugarrena North Col izenez ezaguna den mendi-lepoaren azpian ezarri ohi da eta laugarrena lepoan bertan. 7775 eta 8230 metro inguruko altueran kanpo bana ezarri ohi da, azken honetatik gailurrerako saiakera eginez.

1924an Erresuma Batuko espedizio bateko bi kide, Andrew Irvine eta George Mallory, tontorretik 600 metrora izan ziren ikusiak azkeneko aldiz. Oraindik ezin izan da egiaztatu benetan tontorrera iritsi ziren ala ez. Batzuen ustez jaitsieran hil ziren, beste batzuek (Reinhold Messnerrek, besteak beste), berriz, garai hartan Bigarren Maila gainditu izatea ezinezkoa dela diote.
Lehenengo espedizioak iparraldetik igotzen saiatu ziren, baina 1950ean Txina Tibeten indarrez sartu zenean sarbide hau itxia geratu zen. 1951. urtean Nepaletik abiatu zen espedizio britainiar bat antolatu zen. Partaideen artean Edmund Hillary zegoen. Hurrengo urtean suitzarrak saiatu ziren, gailurretik 200 metrora buelta emanez.
1953an beste espedizio britainiar bat antolatu zen, John Hunt buru. Espedizio honetako kide ziren Hillary zeelandaberritarra eta Tenzing Norgay Sherpa izan ziren Everestera igotzen lehenak.

1980ko maiatzaren 14an Martin Zabaleta eta bere sherpa gailurrera iritsi ziren, munduko tontorrik garienera heldu zen lehen euskal espedizioa izanda.

2008/02/11

EL EVEREST

El Monte Everest es la montaña más alta de la Tierra, con 8.848 metros de altitud sobre el nivel del mar (desde el centro de la Tierra la montaña más alta del mundo es la andina Chimborazo en Ecuador). Está localizada en el Himalaya, en el continente asiático, y marca la frontera entre Nepal y Tibet. En Nepal es llamado Sagarmatha (la frente del cielo) y en China Chomolungma o Qomolangma Feng (madre del universo). Hace bastante más de un siglo que los ingleses emprendieron la difícil empresa de localizar y nombrar la montaña más alta del mundo.
Esta tarea supuso más de cuarenta años de inenarrables aventuras, hasta que por fin fue descubierto el denominado Pico XV posteriormente nombrado “Everest” en honor al topógrafo general de la India, George Everest. Aún así, la primera denominación natural de esta montaña la proporcionaron los Lamas tibetanos. Su nombre era Tschoumou-Lankma, término que significa Diosa Madre del Mundo. Chomolungma, bajo esta denominación que expresa todo el respeto concedido a esta montaña, y así se le conoce desde entonces.
Hubo de pasar casi un siglo para que un 29 de mayo de 1.953 el neozelandés Edmund Hillary y el sherpa Tenzig Norgay pisaran por fin su cumbre. Fue a partir de aquí cuando el alpinismo mundial se revolucionó bajo la atracción que ejercía esta cima.
El 14 de Mayo de 1.980, un vasco, Martín Zabaleta pudo desplegar en lo más alto la Ikurriña.
El alpinismo vasco florecía. No ha sido el único: más tarde navarros (pamplonicas), guipuzcoanos (donostiarras) y alaveses (gasteiztarras), llevaron después parte de nuestra tierra hasta su cumbre. Un solo vizcaíno ha estado en la cumbre, con oxigeno y por el flanco del Nepal.
Intentaremos ser los primeros en ascender sin oxigeno y por el flanco Norte.

BABESLEAK

BABESLEAK